بررسی تاثیر فیلترکیک نیشکر بر برخی از شاخص‌های کیفیت خاک در منطقه هفت تپه (خوزستان)

کمبود مواد آلی در مزارع نیشکر جنوب خوزستان، استفاده از کودهای آلی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. فیلتر کیک یک ماده آلی و از تولیدات جانبی کارخانه‌های نیشکر بوده و اخیراً به‌عنوان یک کود آلی بالقوه مورد توجه است. به‌منظور بررسی تأثیر فیلترکیک بر برخی از شاخص‌های کیفیت خاک، مطالعه‌ای در سال 1393 در مزارع شرکت کشت و صنعت هفت‌تپه خوزستان، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تیمار و سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل زمین کشت نشده (بایر)، مزرعه نیشکر بدون فیلتر کیک و مزرعه نیشکر با فیلتر کیک (100 تن در هکتار، در دو سال پیاپی) می‌باشد. جرم مخصوص ظاهری، تخلخل، میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها و میانگین هندسی قطر خاکدانه‌ها در عمق 0 تا 30 سانتی‌متری و کربن آلی، کربن فعال، ازت کل، فسفر زیست فراهم، پتاسیم زیست فراهم، فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی، تنفس پایه و تنفس برانگیخته در عمق‌های 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتی‌متری در تیمارها مقایسه شدند. کاربرد فیلتر کیک باعث افزایش میزان کربن آلی (1/4 برابر)، فسفر زیست فراهم (4/7 برابر)، تنفس پایه (5/1 برابر) و تنفس برانگیخته (9/1 برابر)، آنزیم فسفاتاز (6/1 برابر)، میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها (8/2 برابر)، میانگین هندسی قطر خاکدانه‌ها (2/1 برابر) و کاهش وزن مخصوص ظاهری (84/0)، نسبت به تیمار بدون فیلتر کیک شد (001/0 > p). اثرات متقابل تیمارهای کودی و عمق نمونه‌برداری تنها بر روی کربن فعال و نیتروژن معنی‌دار بود و روی بقیه شاخص‌ها اختلاف معنی‌داری نشان نداد. بیشترین مقدار پتاسیم زیست فراهم را تیمار بایر (157میلی گرم بر کیلوگرم) داشت که با تیمار فیلتر کیک (135میلی گرم بر کیلوگرم) در یک گروه آماری قرار گرفتند. در مقابل، کاربرد فیلترکیک افزایش معنی‌داری در اندازه تخلخل کل خاک نسبت به تیمار بدون فیلتر کیک ایجاد نکرد. در کل، کاربرد کوتاه‌مدت فیلتر کیک در کشت نیشکر تأثیر مثبتی در بهبود کیفیت خاک داشت.